1-Üniversitelerin İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulama ve Araştırma Merkezleri Üzerine Bir İçerik Analizi

Üniversitelerdeki araştırma ve uygulama merkezleri, farklı disiplinlerle çalışmanın bir anlamda kaçınılmaz olduğu bilim dalları için buluşma noktasıdır. İş sağlığı ve güvenliği alanında faaliyet yürüten 30 merkez genel tanımlayıcı özelliklerinin yanı sıra yönetmeliklerinde yer alan “faaliyet alanları” maddesi içerik analizi yöntemi ile incelenmiştir. İlk merkez 2009 yılında Dokuz Eylül Üniversitesi tarafından kurulmuştur. Merkezlerin %83,3’ü 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun yayınlanmasının ardından kurulmuştur. Merkezi olan üniversitelerin sadece %16,7’sinde iş sağlığı ve güvenliği alanında doktora programı mevcutken %26,7’sinde idari yapılanmalarında iş sağlığı ve güvenliği koordinatörlüğü bulunmaktadır. İçerik analizinde yapılan kodlamalar için Maxqda 2022 nitel veri analizi programı kullanılmıştır. Çalışma sonucunda en yüksek kodlamaya sahip ana kod “Araştırma Faaliyetleri” (f=172), alt kod “diğer kişi, kurum ve kuruluşlarla iş birliği” (f=81)'dir. Bir “işyeri” olan kabul edilen üniversitelerin, iş sağlığı ve güvenliği merkezleri ile yürütebileceği iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri her açıdan tartışılmıştır.

Merkez Müdürümüz Öğr. Gör. Ramazan KAYABAŞI ve Müdür Yardımcımız Öğr. Gör. Hatice ÖZDEMİR tarafından hazırlanan araştırma makalesi Çalışma İlişkileri Dergisinde yayınlanmıştır. Makalenin tam metnine ulaşmak için tıklayınız.

2-Kamu Üniversitelerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulama Rehberi İçerik Analizi

Üniversitelerde 6331 sayılı İSG Kanunun uygulanmasında farklılıklar oluşmakta ve uygulamada zorluklar yaşanmaktadır. Kamu Üniversitelerinde İSG Uygulama Rehberi, çalışanların farklı statüye sahip olması, teşkilat yapısının farklı olması ve birimlerinin farklı yerleşkelerde bulunması sebebiyle üniversitelere yol göstermek amacıyla yayınlanmıştır. Kayseri Üniversitesi İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi Uygulama ve Araştırma Merkezi olarak rehberin üniversitelere sağlayacağı katkılar değerlendirilmiş; rehberin dışında kalan veya rehberde tam olarak cevabı bulunmayan maddeler tartışmaya açılmıştır.

Merkez Müdürümüz Öğr. Gör. Ramazan KAYABAŞI sorumluluğunda Müdür Yardımcımız Öğr. Gör. Hatice ÖZDEMİR ve İş Güvenliği Uzmanı İbrahim CÜNDÜBEYOĞLU tarafından hazırlanan araştırma makalesi Kayseri Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisinde yayınlanmıştır. Makalenin tam metnine ulaşmak için tıklayınız.

3-Otel, Bims ve Seramik İşletmelerinde Fine-Kinney Yöntemi ile Risk Analizi

İşyerleri tehlike sınıfı tebliğine göre üçe ayrılmaktadır. Az tehlikeli, tehlikeli veya çok tehlikeli olarak listelenen işyerleri tehlike sınıfına göre sınıflandırılmaktadır. İşyeri tehlike sınıfının tespitinde işyerinde yürütülen asıl işin tehlike sınıfı dikkate alınmaktadır. Tehlike sınıfına göre işletmelere görev ve sorumluluklar düşmektedir. Bu sorumluluklarda biri işverenin risk değerlendirmesi yapması veya yaptırmasıdır. Risk değerlendirmeleri işyerlerinin mevcut durumunu ortaya koyan, tehlike ve riskleri tanımlayan önemli bir yol haritasıdır. Bu çalışmada üç farklı sektörden belirlenen toplamda üç işletmede risk değerlendirmesi yapılmıştır. Risk değerlendirmesinde Fine-Kinney yöntemi kullanılmıştır. Risk analizi sonuçları, risk etmenlerine göre kategorize edilmiştir. Kategorize edilen sonuçlar üç sektörden çıkan veriler ile kıyaslanmıştır. Risk analizi sonuçlarına göre aksiyon öncesi toplam risk skorları aksiyon sonrası ile kıyaslandığında ortalama, Otel işletmesi için %85,98 Bims işletmesi için %86,44 ve Seramik işletmesi için %84,97 oranında iyileşme öngörülmektedir. Risk değerlendirmesi aksiyon planında öncelikli risklerden başlanılarak koruyucu ve önleyici faaliyetlerin hedef tarihe kadar uygulanması halinde öngörülen iyileşme gerçekleşecektir.

Merkez Müdürümüz Öğr. Gör. Ramazan KAYABAŞI sorumluluğunda ve İş Güvenliği Uzmanı İbrahim CÜNDÜBEYOĞLU tarafından hazırlanan araştırma makalesi Teknik Bilimler Dergisinde yayınlanmıştır. Makalenin tam metnine ulaşmak için tıklayınız.

4-Seramik Fabrikasında Fine-Kinney Yöntemi ile Risk Değerlendirmesi

İşletmeler iş piyasasında rekabet edebilmek için seri üretim yapmak ve ekonomik ürünler üretmek zorundadır. Bu nedenle işletmelerde mekanik sistemler kullanılarak seri üretim yapılmaktadır. Çalışanlar, üretim süreçlerinde, tehlikeli davranışlar yapmakta veya tehlikeli durumlarla karşılaşmaktadır. Bu durum risk değerlendirmesinin yapılmasını ve zamanla güncellenmesini zorunlu hale getirmektedir. Bu çalışmada 40 çalışanın bulunduğu seramik fabrikasında Fine-Kinney yöntemi kullanılarak risk değerlendirmesi yapılmıştır. Değerlendirmede risk sayıları ve risk değerleri belirlenmiştir. Tehlike kaynaklarına göre, önlem planı öncesi ve sonrası incelenmiştir. Risk sayıları ve değerleri birbirleriyle kıyaslanarak risk ortalaması yüksek çıkan kaynaklar belirtilmiştir. Doküman, mekanik ve elektrik etkenleri tüm etkenler arasında risk sayısı ve değeri açısından ilk sıralarda yer almaktadır. Mevcut duruma göre yüksek çıkan risk değerleri düzeltici ve önleyici faaliyetler sonrasında kabul edilebilir seviyelere düşmektedir. Bu nedenle risk değerlendirmesi sonucunda belirlenen riskler işyeri örgütünün tüm üyeleri tarafından incelenerek önleyici faaliyetler öncelik sırasına göre yerine getirilmelidir.

Merkez Müdürümüz Öğr. Gör. Ramazan KAYABAŞI ve İş Güvenliği Uzmanı İbrahim CÜNDÜBEYOĞLU tarafından hazırlanan araştırma makalesi Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisinde yayınlanmıştır. Makalenin tam metnine ulaşmak için tıklayınız.

5-İş Güvenliği Uzmanlarının Teknik ve İstihdam Edilebilirlik Becerileri: İş İlanları Üzerine Bir Analiz

İş sağlığı ve güvenliğinin giderek artan önemi, iş güvenliği uzmanlık mesleğinin gelişimini etkilerken, mesleğe bakış açısını da şekillendirmektedir. Bu çalışmada işverenlerin talep ettiği teknik ve istihdam edilebilirlik becerilerini belirlemek amacıyla iş güvenliği uzmanı için verilen iş ilanları analiz edilmiştir. Çalışmada, kariyer.net ve yenibiris.com siteleri üzerinden ulaşılan 166 iş ilanı içerik analizi yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Verilen ilan başlığında %68,1 ile “iş güvenliği uzmanı” en çok aranan pozisyon olmuştur. İlanlarda; %33,6’sında lisans mezunu, %23,5’inde C sınıfı sertifika ve %41,0’inde 1-3 yıl tecrübe talep edilmiştir. “İş sağlığı ve güvenliği mevzuatlarına hâkim olmak”, “saha uygulamalarını kontrol etmek ve denetim faaliyetlerini yürütmek” ve “kayıt, raporlama ve dokümantasyon faaliyetlerine hâkim olmak” öne çıkan teknik beceridir. “Bilgisayar kullanma becerisi”, “takım çalışması”, “sözlü ve yazılı olarak kendini ifade edebilme” ve “problem çözme” becerileri en fazla talep edilen istihdam edilebilirlik becerileridir. İş güvenliği uzmanlarının teknik ve istihdam edilebilirlik becerilerinin tecrübeyle ilişkisi ayrıca araştırılmıştır. Tecrübesiz uzmanların işe alımında istihdam edilebilirlik becerileri, tecrübeli uzmanların işe kabul edilmelerinde teknik beceriler anahtar konumdadır. Araştırmamız iş güvenliği alanında kariyer hedefi olanlara, akademisyenlere, işverenlere ve öğrencilere teknik ve istihdam edilebilirlik becerileri konusunda yol gösterecektir.

Merkez Müdürümüz Öğr. Gör. Dr. Ramazan KAYABAŞI, Müdür Yardımcımız Öğr. Gör. Hatice ÖZDEMİR, Kariyer Planlama Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdür Yardımcısı Öğr. Gör. Mehmet Akif ERKAN ve İş Güvenliği Uzmanı İbrahim CÜNDÜBEYOĞLU tarafından hazırlanan araştırma makalesi Akademik Yaklaşımlar Dergisinde yayınlanmıştır. Makalenin tam metnine ulaşmak için tıklayınız.    

6-Ergonomik Risk Değerlendirme Yöntemlerinin Karşılaştırılması Üzerine Sistematik Bir Derleme

İşyerlerinde, iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması bakımından risk değerlendirmesi önemli bir yere sahiptir. Risk değerlendirmesi risklerin önem ve öncelik sırasını belirlemek üzere yürütülen iş sağlığı ve güvenliği faaliyetlerini yönlendirir. İşyerlerinde planlanan önlemlerin bir kısmı ergonominin çalışma alanına girmektedir. Yapılacak ergonomik iyileştirmeler çalışanların kas iskelet sistemi hastalıklarından korunması bağlamında oldukça kıymetlidir. Doğru ergonomik risk değerlendirme yöntemlerinin seçilmesi ve kullanılması kaynak ve maliyet yönetimini destekleyen kritik bir adımdır. Çok sayıda ergonomik risk değerlendirme yöntemi mevcut olup literatürde farklı ergonomik risk değerlendirme yöntemlerini kullanan pek çok araştırma mevcuttur. Çalışma, sistematik bir derleme olup amacı araştırmacılar tarafından kullanılan farklı ergonomik risk değerlendirme yöntemlerinden elde edilen sonuçların kıyaslanarak birbirlerine göre avantaj ve dezavantajlarının ortaya çıkarılmasını sağlamaktır. Sistematik derleme çalışması hazırlanırken PRISMA bildirimi aşamaları izlenmiştir. Dâhil etme kriterleri belirlenmiş ve anahtar kelimeler kullanılarak ULAKBİM, Google Akademik, Ulusal Tez Merkezi ve EBSCO dizinlerinin/veri tabanlarının üzerinden Ulakbim TR Dizin, DergiPark, Google Akademik arama motoru ve Ulusal Tez Merkezi veritabanı üzerinden tarama gerçekleştirilmiştir. Kabul kriterlerini karşılamayan çalışmalar kapsam dışı bırakılmış ve kriterleri karşılayan 10 çalışma değerlendirme kapsamına alınmıştır. İncelenen çalışmaların 6 tanesi araştırma makalesi, 4 tanesi yüksek lisans tezidir. Birbiri ile en fazla kıyaslanan yöntemler REBA ve OWAS olmuştur. En fazla uygulamanın yapıldığı sektör 4 makale ile inşaat sektörüdür. REBA tüm çalışmalarda yer alan yöntem olarak karşımıza çıkmaktadır. İş adımlarına uygun ergonomik risk değerlendirme yöntemlerinin seçimi kritik öneme sahiptir.

Merkez Müdür Yardımcımız Öğr. Gör. Hatice ÖZDEMİR tarafından hazırlanan kitap bölümü  Mühendislikte Yenilikçi Yaklaşımlar kitabında yayınlanmıştır. Kitap bölümüne ulaşmak için tıklayınız.

7-Türkiye’de 2013-2022 Yılı İş Kazalarının Genel Görünümü ve Kömür Madenleri Özelinde Analizi

Merkez Müdür Yardımcımız Öğr. Gör. Hatice ÖZDEMİR tarafından hazırlanan kitap bölümü Yaz Yayınlarında yayınlanmıştır. Kitap bölümüne ulaşmak için tıklayınız.

8-Makinelerde Risk Değerlendirmesi

İşyerlerinde mal ve hizmet üretimi gerçekleştirilirken, ürünün takip ettiği; tasarım, tedarik, imalat, montaj, depolama ve sevkiyat gibi iş akışları içerisinde çok sayıda makine ve ekipman kullanılmaktadır. Kullanılan makine ve ekipmanlar, bağlı olduğu enerji kaynağından, çalışma prensibine, işlediği ürünlerden, yerleşim planına kadar pek çok değişkenin sebep olduğu tehlikeleri barındırır. Alınmayan veya eksik bırakılan önlemlerle birlikte bu tehlikeler, istemediğimiz risklere dönüşebilmektedir. İşyerinde kullanılan makine ve ekipmanlar, elektrik çarpması, sıkışma, batma ve uzuv kopması gibi pek çok yaralanmalı kazanın dışında ölümlü iş kazalarına da neden olabilmektedir. Bu nedenle işyerlerinde makineler, yapılan risk değerlendirmesi içerisinde özenle değerlendirilmeli veya makine risk değerlendirmesi yapılarak makinelere özgü riskler tespit edilmelidir. Makinelere ilişkin tehlikelerin belirlenmesinde ve risk skorlarınım düşürülmesi için yürütülecek olan önleyici ve iyileştirici faaliyetlerde üretim süreç ve tekniklerinin yanı sıra makinelerin taşınması, tamiri, bakımı, parça değişimi, temizlik, yağlama ve ayar gibi makine ile ilişkili diğer faaliyetler de göz önünde bulundurulmalıdır. İşyerlerindeki imalat süreçlerinin dinamik yapısı göz önünde bulundurulmalı ve bu sürecin maddi ve manevi kayıplara sebep olmaması için düzenli olarak takip edilmelidir. Çalışmamızda makinelerde yaşanan iş kazaları ve makinelere yönelik risk değerlendirme araştırmalarında kullanılan yöntemler incelenmiştir. ULAKBİM, Google Akademik, Ulusal Tez Merkezi ve EBSCO dizinlerinin/veri tabanlarının üzerinden Ulakbim TR Dizin, Dergi Park, Google Akademik arama motoru ve Ulusal Tez Merkezi veri tabanı üzerinden makinelerde yürütülen risk değerlendirme yöntemlerine tarama yapılarak ulaşılmış ve incelenmiştir. Makineleri dikkate alarak risk değerlendirmesi yürüten araştırmacıların; makinelerdeki tehlike ve riskleri tanımlamak için Hata Türü ve Etkileri Analizi (FMEA), Fine Kinney Metodu, 3T Risk Değerlendirme Metodu gibi sahada sıklıkla kullanılan metotları tercih ettikleri görülmüştür. Makinelerde yapılan risk değerlendirmesi sonucunda, önerilen önleyici ve iyileştirici faaliyetlerin tamamlanması ile iş kazaları ve ramak kala olayları azalacak ve işletmelerde güvenli çalışma koşulları oluşacaktır.

Merkez Müdürümüz Öğr. Gör. Dr. Ramazan KAYABAŞI, Müdür Yardımcımız Öğr. Gör. Hatice ÖZDEMİR tarafından hazırlanan kitap bölümü Yaz Yayınlarında yayınlanmıştır. Kitap bölümüne ulaşmak için tıklayınız.

9-Web of Science veri tabanında bibliyometrik bir araştırma: İş güvenliği makaleleri

Çalışanlar, çalışma alanlarında fiziksel, kimyasal, biyolojik, ergonomik ve psikososyal olmak üzere farklı tehlikelere maruz kalmakta ve istenmeyen sonuçlar ortaya çıkabilmektedir. Güvenli işyerleri tüm bu risk faktörlerinin ve kombinasyonlarının disiplinler arası bakış açısıyla yönetildiği işyerleridir. Bu araştırmada, “iş güvenliği” kavramına odaklanılmış olup Web of Science veri tabanında SCI, SSCI ve A&HCI atıf indeksleri içerisinde yer alan makalelerinin bibliyometrik özellikleri incelenmiştir. Analiz sonucunda iş güvenliği alanında 8.271 makale ile veri seti oluşturulmuş olup veriler tablolar ve şekiller biçiminde sunulmuştur. Anahtar kelimeler, ortak atıf yapılan dergiler, yazarlar ve kaynaklar arasındaki ilişkileri analiz etmek ve görselleştirmek için VOSviewer yazılımı kullanılmıştır. En fazla kullanılan anahtar kelime, alana ismini veren “iş güvenliği” kelimesidir. Bu alana toplam 24.410 yazarın katkı sağladığı ve makalelere 1.909 derginin kaynaklık yaptığı görülmüştür. En fazla yayın yapan ülkenin “ABD”, en fazla katkı yapan yazarın “Arcury”, en fazla makale yayınlanan derginin “SafetyScience” ve en etkin kurumun “Center for Disease Control Prevantion” olduğu tespit edilmiştir. Çalışmada, iş güvenliği alanında yapılan çalışmaların ağ haritaları, anahtar kelimeler, yayınlar ve ilişkili konular güncel literatürle incelenmiştir.

Merkez Müdürümüz Öğr. Gör. Dr. Ramazan KAYABAŞI, Müdür Yardımcımız Öğr. Gör. Hatice ÖZDEMİR tarafından hazırlanan araştırma makalesi Journal of Turkish Operations Management Dergisinde yayınlanmıştır. Makalenin tam metnine ulaşmak için tıklayınız.